Σε αυτό το άρθρο θα ήθελα να μιλήσω για τις προοπτικές ανάπτυξης του αγροτουρισμού, ενός κλάδου που πραγματικά χρειάζεται ώθηση και που μπορεί να δώσει εναλλακτικές δυνατότητες απασχόλησης σε ανέργους, αν επιτέλους κάποια πράγματα γίνουν με τον σωστό τρόπο. Ανάμεσα στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η χώρα μας, έχει επισημανθεί πολλές φορές το ότι οι εισαγωγές μας τα τελευταία χρόνια είναι πολύ μεγαλύτερες από τις εξαγωγές. Ως προς τις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων, φτάσαμε σε αυτό το σημείο επειδή δόθηκαν κίνητρα σε πολλούς αγρότες να μην παράγουν ή να παράγουν κάτι άλλο από αυτό που παρήγαν μέχρι τότε και φυσικά επειδή με τις δικές μας εισαγωγές ωφελούνται και οι «εταίροι μας». Αυτό βέβαια τοποθετεί τη χώρα μας σε μειονεκτική θέση και την εμποδίζει να στηριχθεί στις δικές της δυνάμεις και να αξιοποιήσει τον πλούτο της γης. Φυσικά όλα αυτά τώρα γίνονται αισθητά πιο έντονα από κάθε άλλη φορά.
Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που ζουν σε αγροτικές περιοχές και ασκούν το αγροτικό επάγγελμα, όπως επίσης και άλλοι που κατάγονται από αγροτικές περιοχές και λόγω της οικονομικής συγκυρίας θέλουν να επιστρέψουν στα χωριά τους και να ασχοληθούν με το γεωργικό επάγγελμα. Η αγροτική παραγωγή, από την στιγμή που υπάρχει ο αγρός μπορεί να συνδυαστεί και με την αντίστοιχη εναλλακτική μορφή τουρισμού που είναι ο αγροτουρισμός και να δοθεί έτσι η δυνατότητα για απασχόληση και σε πολλούς νέους. Ο αγροτουρισμός έχει προωθηθεί σαν έννοια από το ίδιο το κράτος με σκοπό να δοθεί μία εναλλακτική δυνατότητα για την ανάπτυξη επιχειρηματικότητας στις αγροτικές περιοχές, η οποία θα συνδυάζει και την βιώσιμη ανάπτυξη. Η εφαρμογή του αγροτουρισμού περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ανάπτυξης ενός τόπου με πολλαπλές παρεμβάσεις που συγκλίνουν αλλά και οδηγούν στην ευημερία του τοπικού πληθυσμού (Παπακωνσταντινίδης Λ. 1992). Αυτός είναι ο στόχος άλλωστε, να αξιοποιηθούν πολλές αναξιοποίητες περιοχές της υπαίθρου, να αναζωογονηθεί η περιφέρεια και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας. Βέβαια θα πρέπει να υπάρχει ένας συνολικός σχεδιασμός για κάθε νομό που θα βασίζεται στη συνεργασία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των τοπικών φορέων και επιχειρηματιών.
Στο φεστιβάλ AGRO Quality που έγινε στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων στις 16/5/2011, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Νέων Αγροτών, Βασίλης Γιαννόπουλος, παρέθεσε κάποια προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι νέοι αγρότες. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα, όπως αναφέρει, είναι το ότι δεν έχει καθοριστεί το αντικείμενο των αγροτικών επαγγελμάτων, ενώ ο αγροτουρισμός ασκείται εδώ και 22 χρόνια στην Ελλάδα, χωρίς θεσμικό πλαίσιο. Ο αγροτουρισμός ορίζεται ως μία ήπια μορφή τουρισμού κατά την οποία οι επισκέπτες διαμένουν σε αγρόκτημα και συμμετέχουν σε αγροτικές εργασίες. Η ιδιαιτερότητά του είναι ότι, εκτός από την διαμονή, ο τουρίστας συμμετέχει ενεργά σε διάφορες δραστηριότητες. Ο αγροτουρισμός όμως, ενώ θα έπρεπε να ασκείται από επαγγελματίες αγρότες που θα είναι ιδιοκτήτες γης σε μία αγροτική περιοχή, τελικά ασκείται και από επιχειρηματίες άλλων κλάδων, οι οποίοι μπορεί να προσφέρουν κατάλυμα, όμως δεν προσφέρουν αγροτουρισμό. Αυτό διαστρεβλώνει και την έννοια του αγροτουρισμού αλλά και αφαιρεί από τους αγρότες, το προνόμιο για τουριστική επιχειρηματικότητα. Πρέπει να γίνει αντιληπτή η σημαντικότητα του αγροτικού επαγγέλματος και να αντιμετωπιστεί ως μία ιδιαίτερη επαγγελματική ομάδα, μια και οι αγρότες έχουν να αντιμετωπίσουν επί πλέον, λόγω της φύσης του επαγγέλματος, ευμετάβλητες καιρικές συνθήκες και άλλους δυσμενείς εξωγενείς παράγοντες.
Ο αγροτουρισμός θα έπρεπε να μπορεί να ενισχύσει τον αγρότη μέσα από την εκμετάλλευση καταλυμάτων και την τροφοδοσία των επισκεπτών με προϊόντα της ντόπιας αγροτικής παραγωγής αλλά και προϊόντα της τοπικής λαϊκής τέχνης, έτσι ώστε να συνδυαστούν και οι τρεις τομείς της παραγωγής μίας χώρας. Κάτι τέτοιο θα ενεργοποιούσε τον τοπικό πληθυσμό και θα έδινε τη δυνατότητα να αναπτυχθούν επιχειρηματικά αναξιοποίητες περιοχές και να διατηρηθεί η γεωργική γη. Ο αγροτουρισμός ακόμα, θα μπορούσε να λειτουργήσει και σαν εργαλείο εκπαίδευσης του κοινού για τη σημασία της γεωργίας και την συμβολή της στην οικονομία της χώρας και στην ποιότητα της ζωής. Οι συνεταιρισμοί έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του γεωργικού επαγγέλματος, όπως επίσης και τα δίκτυα μικρών αγροτουριστικών επιχειρήσεων. Εξάλλου, η ανάπτυξη του αγροτουρισμού αποτελεί κατευθυντήρια πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης με αποτέλεσμα μεγάλο ποσοστό Ευρωπαίων να κάνουν κάθε χρόνο αγροτουρισμό.
Το πρόβλημα στην Ελλάδα, εντοπίζεται στο ότι απουσιάζουν οι κατάλληλες πολιτικές με αποτέλεσμα να μην παρέχονται κίνητρα στους αγρότες και για να καλλιεργήσουν αλλά και να αναπτύξουν επιχειρηματικές δραστηριότητες. Δυστυχώς το νέο νομοθετικό πλαίσιο δημιουργεί περαιτέρω σύγχυση, καθώς δημιουργεί ξεχωριστές κατηγορίες επαγγελματικών δραστηριοτήτων, ενώ αφήνει και πολλά κενά όσον αφορά το θεσμικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται η κάθε κατηγορία, το ταμείο στο οποίο ανήκει ο κάθε επαγγελματίας και άλλα. Η σύγχυση έγκειται στο ότι οι αγροτουριστικές υπηρεσίες είναι τουριστικές υπηρεσίες που προσφέρονται από αγρότες και δε νοείται η άσκησή τους να γίνεται έξω από τον χώρο άσκησης του αγροτικού επαγγέλματος, όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την αρχική έννοια του αγροτουρισμού, καθώς οποιαδήποτε δραστηριότητα έξω από τον αγροτικό χώρο δεν είναι αγροτουρισμός αλλά τουρισμός υπαίθρου. Γενικά θα μπορούσα να πω ότι υπάρχει μία σύγχυση στον διαχωρισμό των διαφορετικών μορφών εναλλακτικού τουρισμού και στον προσδιορισμό των δραστηριοτήτων που καλύπτει η κάθε μία. Για παράδειγμα όταν ο οινοτουρισμός ασκείται από αγρότες που καλλιεργούν αμπέλια είναι αγροτουρισμός. Στο πλαίσιο μίας αγροτικής έκτασης, μπορούν να αναπτυχθούν διάφορες δραστηριότητες, που όμως πρέπει να εντάσσονται στον αγροτουρισμό, ο οποίος θα πρέπει να έχει μία ενιαία μορφή και να λειτουργεί συμπληρωματικά σε όλα τα αγροτικά επαγγέλματα. Η προσπάθεια δημιουργίας πολλών ορισμών εναλλακτικών μορφών τουρισμού δεν βοηθάει τους αγρότες, δημιουργεί σύγχυση όσον αφορά το τι είδος τουρισμού ασκεί ο κάθε επαγγελματίας, και συγχρόνως, αντί να ευνοήσει τους αγρότες, ευνοεί και άλλους επιχειρηματίες, οι οποίοι έτσι οικειοποιούνται δραστηριότητες που ανήκουν στους αγρότες και παράλληλα καρπώνονται και τα αντίστοιχα οφέλη. Έτσι τελικά χάνεται και η αρχική σημασία του αγροτουρισμού, που οφείλει να λειτουργεί προς όφελος των αγροτών. Ωστόσο για να μην τα βλέπουμε όλα αρνητικά, είναι σημαντικό έστω και το ότι δημιουργείται ένα πλαίσιο και μία οριοθέτηση δραστηριοτήτων και για τους αγρότες και για άλλους επαγγελματίες. Δεδομένου βέβαια ότι το νομοσχέδιο αυτό δεν αφορά μόνο τους αγρότες και τον αγροτουρισμό, οι αντιδράσεις δεν προέρχονται μόνο από τους αγρότες αλλά και από άλλους επαγγελματίες, οι οποίοι διαφωνούν με την άποψη ότι θα πρέπει να είναι κανείς κατ’ επάγγελμα αγρότης για να κάνει αγροτουρισμό. Διαφωνούν επίσης με την δυναμικότητα των κλινών που ορίζεται στις 40, ισχυριζόμενοι ότι είναι πολύ λίγες για τη βιωσιμότητα των μονάδων, διαφωνούν με την δυνατότητα των αγροτών να δημιουργήσουν επιτυχημένες αγροτουριστικές μονάδες (λόγω έλλειψης πείρας και εκπαίδευσης) και για πολλά άλλα. Σε κάθε περίπτωση είναι αδύνατον να είναι όλοι ευχαριστημένοι, ο διάλογος όμως πάντα είναι κάτι θετικό, αρκεί βέβαια να καταλήγει σε αποτέλεσμα.
Οι αγροτικές κοινωνίες μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στο μέλλον της χώρας μας γενικότερα, αλλά και στην επαγγελματική αποκατάσταση πολλών νέων. Εκτός όμως από την ανάγκη ύπαρξης θεσμικού πλαισίου, οριοθέτησης των σχετικών επαγγελμάτων, συντονισμού και άλλων προαπαιτούμενων, μία άτυπη προϋπόθεση για την ενασχόληση με τον αγροτουρισμό είναι η αγάπη για τον τόπο. Η φιλοσοφία “να φτιάξω δωμάτια στο χωριό για να βγάλω κανένα φράγκο”, ούτε αγροτουρισμός είναι αλλά ούτε και επιτυχία μπορεί να έχει. Οι αγροτουριστικές δραστηριότητες πρέπει να περιέχουν την κουλτούρα, την ιστορία και τον πολιτισμό ενός τόπου και να γίνονται με αγάπη και σεβασμό στον τόπο και στο περιβάλλον. Οι άνθρωποι που δημιούργησαν αγροτουριστικές μονάδες και δραστηριότητες με βάση αυτή τη φιλοσοφία, όχι μόνο πέτυχαν αλλά και κατάφεραν να περάσουν την αγάπη τους για τον τόπο τους και την γη τους στον κόσμο που τους επισκέπτεται, μαθαίνοντάς τους την κληρονομιά του τόπου.
Ο λόγος που ο αγροτουρισμός πρέπει να εφαρμόζεται από αγρότες κατά την γνώμη μου, είναι το ότι, για να μεταδοθούν βιωματικά όλα αυτά τα στοιχεία του τόπου στον επισκέπτη, πρέπει ο οικοδεσπότης να μπορεί να του παρέχει μία αυθεντική εμπειρία. Πράγμα που μπορεί να γίνει μόνο αν ο ίδιος γνωρίζει τον τόπο σε βάθος, ώστε να μπορεί να τον μυήσει σε αυτόν και να προσφέρει δραστηριότητες που θα του παρέχουν αυθεντικές εμπειρίες. Αυτό είναι που αναζητούν οι αγροτουρίστες και αυτό είναι και το ζητούμενο του αγροτουρισμού. Τα πράγματα σίγουρα είναι δύσκολα πλέον για όλους, αλλά ο εν δυνάμει αγρότης-επιχειρηματίας, συνδυάζοντας την παραγωγή με την εμπορία και την προσφορά υπηρεσιών, μπορεί να δημιουργήσει ένα συνολικό αγροτουριστικό προϊόν, που θα συνδυάζει την ανάπτυξη του πρωτογενή, του δευτερογενή και του τριτογενή τομέα της οικονομίας. Αυτή κατά την γνώμη μου είναι μια αισιόδοξη μελλοντική προοπτική για την ανάπτυξη της περιφέρειας, τη στήριξη των αγροτών και την εναλλακτική επαγγελματική απασχόληση.
0 comments:
Post a Comment